Help! Ik heb een burn-out!

In mijn praktijk heb ik regelmatig te maken met mensen die last hebben van een burn-out. En in deze pandemie, waarin van velen veel gevraagd wordt, verwacht ik dat het aantal mensen met een burn-out wel eens fors zou kunnen toenemen.
Mensen met een burn-out voelen zich heel erg moe, vaak opgejaagd, prikkelbaar, emotioneel, hebben moeite met concentreren en onthouden, slapen slecht, piekeren veel en deze klachten zijn al minimaal een half jaar geleden begonnen

Wanneer mensen last krijgen van deze klachten lukt het op een gegeven moment niet meer om voldoende goed te functioneren, waardoor ze zich (gedeeltelijk) ziek moeten melden. Ondanks dat men al geruime tijd steeds meer last heeft gekregen van allerlei stressklachten, komt het vastlopen meestal toch als een verrassing, waardoor ze behoorlijk van slag kunnen raken.

Als mensen met burn-outklachten zich aanmelden bij mijn praktijk, willen ze meestal ondersteund worden bij de aanpak van hun klachten, om zo snel mogelijk weer aan het werk te kunnen gaan.
Deze cliënten hebben vaak het gevoel dat ze geen tijd hebben voor een burn-out. Ze zijn vaak van mening dat ze ‘onmisbaar’ zijn op het werk, of zijn bang dat ze een promotie mislopen of hun baan kwijtraken.
Ook hoor ik nogal eens dat ze denken dat anderen op het werk vinden dat ze ‘zich aanstellen’ of ‘de kantjes er van aflopen’ of ‘teleurgesteld zijn in hen’.
Daarnaast zijn ze nogal eens van mening dat ze gefaald hebben en schamen ze zich voor hun burn-out.

Het is dus ook niet zo verwonderlijk dat mensen met burn-outklachten vaak erg hun best doen om snel weer aan de slag te gaan.

Juist deze faalangst, maar ook het gevoel onmisbaar te zijn, heeft tot gevolg dat mensen over hun grenzen gaan, waardoor een burn-out juist kan ontstaan en lang kan aanhouden.
Het is dan ook heel belangrijk dat wat je doet, altijd blijft passen bij wat je aan kan. Dus ‘de belasting van wat je doet’ en ‘jouw belastbaarheid’ in balans blijven. Als dat een ‘way of life’ is, kan een burn-out meestal wel worden voorkomen.

Wanneer je lange tijd zwaarder belast wordt dan wat je aankan, raakt je accu als het ware steeds leger en krijg je steeds meer last van stressklachten.
Dus bij de aanpak van een burn-out is het in balans brengen van belasting-belastbaarheid, dus het herkennen en erkennen van je grenzen, het allereerste waarmee we aan de slag gaan. Want dan kan het herstel beginnen.
Dat betekent dat de belasting niet te hoog, maar ook niet te laag moet zijn. Dus dat het lichaam kan herstellen, maar er ook conditie opgebouwd kan worden.

Herstellen van een burn-out kost veel tijd. Hoeveel tijd is afhankelijk van de mate waarin de accu is leeggeraakt.

Door langdurige stress zijn allerlei lichaamsprocessen (aanmaak stresshormonen en vermogen om te herstellen van stress) verstoord geraakt. Deze verstoring zorgt ervoor dat mensen zich zo moe, emotioneel, prikkelbaar etcetera voelen.
Het lichaam heeft tijd nodig om te herstellen. Dit herstel kun je niet versnellen, maar wel vertragen, door te snel, te veel te willen doen, of juist door veel te weinig te ondernemen.

In eerste instantie gaat het vooral om de rust weer terug te vinden en weer te leren genieten.
Dat betekent een nieuw dagritme vinden, waarbij je rustig opstaat en gedurende de dag blijft luisteren naar je lichaam. Voel je je moe, dan even gas terugnemen, maar heb je zin om iets te doen, doe dat dan vooral, maar houd het wel kort. Dus als je op bezoek gaat, houd het kort. Dit geldt voor alles. En een middagdutje doen is ook prima, zolang het niet ten koste gaat van de nachtslaap.

Maar zorg er ook voor dat je beweegt, door bijvoorbeeld dagelijks een wandeling in de natuur te maken, ook al is het een kwartiertje per dag.

Daarnaast is het belangrijk weer te leren genieten. Door weer bewust te worden van wat je ziet, hoort, ruikt, voelt als je activiteiten onderneemt, zoals tijdens een wandeling in de natuur.

In de therapie gaan we dus in eerste instantie op zoek naar het dagritme dat het beste bij je past. Zodat je leert je grenzen te herkennen en erkennen, maar ook weer leert te genieten.

In de volgende fase van het traject gaan we vooral aan de slag met de aanpak van veroorzakers van de burn-out. Waarom gaat iemand over zijn of haar grenzen?
Vaak heeft het te maken met faalangst of bang om afgewezen te worden, wat meestal door ervaringen in het verleden is ontstaan.
Hier gaan we dan mee aan de slag. Wat we doen, is afhankelijk van wat er precies aan de hand is. Vaak is het een combinatie van coaching en therapie.

Verder begeleid ik de cliënt meestal ook bij de re-integratie. Vaak lopen cliënten bij de re-integratie tegen allerlei problemen aan die we gaan aanpakken. Deze problemen kunnen de werksituatie zelf betreffen, maar ook te maken hebben met problemen waarmee de cliënt zelf worstelt.

Maar het is ook van belang om na te gaan hoe het in de werksituatie gaat met het herkennen en erkennen van grenzen. Waar loopt de cliënt tegen aan? Hoe kun je het beste handelen in allerlei lastige werksituaties? Belangrijke vragen waarmee we aan de slag gaan.

Pas als we het idee hebben dat de cliënt zijn of haar weg weer heeft gevonden, dus prima in staat is de eigen grenzen te herkennen en erkennen, en weer kan genieten, kunnen we het traject afsluiten.

Mocht je nog vragen hebben over dit onderwerp, neem gerust contact met mij op.

Boeken die je over burn-out zou kunnen lezen zijn:

‘Nooit meer burn-out’ van Anita Roelands (is zelfhulpboek) en ‘Omgaan met burn-out’ van Carien Karsten.

Marjan de Jong